بدون شک برنامه‌ریزی برای رشد و توسعه‌ی کسب‌وکار بدون درنظرگیری سابقه و شیوه‌ی عملکرد آن امکان‌پذیر نیست. به همین دلیل مدیران، صاحبان کسبوکارها، سهام‌داران و سرمایه‌گذاران همواره به دنبال ابزرارهایی برای آگاهی از وضعیت شرکت و ارزیابی عملکرد آن هستند. در این میان باید به انواع صورت‌های مالی به عنوان یکی از ابزارهای مهم در حسابداری اشاره کنیم. این صورت‌های مالی به صاحبان کسبوکارها کمک می‌کند تا دید جامع و کاملی از وضعیت مالی شرکت به دست آورند. اگر به دنبال آشنایی با انواع صورت‌های مالی هستید این مقاله را تا انتها مطالعه کنید.
منظور از صورت‌های مالی چیست؟
صورت‌های مالی به مجموع اسنادی می‌گویند که دارای اطلاعات مالی مختلف یک واحد اقتصادی در بازه‌های زمانی گوناگون هستند. هر کدام از این اطلاعات در قالب گزارش‌هایی در اسناد مختلف ارائه می‌شوند. در نهایت تمامی این اسناد جمع‌‌آوری و در قالب صورت‌های مالی، حفظ و نگهداری می‌شوند. بدون شک هر یک از صورت‌های مالی، اصول و قاعده‌ی خاصی دارند. در نهایت صورت‌های مالی گزارش کاملی از تمامی معاملات مالی و دادوستدهای شرکت ارائه می‌دهند.
به طور کلی انواع صورت‌های مالی به عنوان شاخصی از عملکرد سازمان در بازه زمانی مشخص به شمار می‌روند. این صورت‌ها به صاحبان کسب‌وکار کمک می‌کند تا با رصد کسب‌وکار در طول زمان نسبت به آینده‌ی آن با دید بازتری تصمیم‌گیری کنند. لازم به ذکر است که صورت‌های مالی به صورت فصلی و سالانه تهیه و تنظیم می‌شوند.
آیا را میشناسید؟
شفاف‌سازی مالی؛
شیوه‌ی عملکرد مالی؛
میزان انعطاف‌پذیری واحد اقتصادی؛
ارائه‌ی اطلاعاتی در رابطه با وضعیت مالی واحد اقتصادی؛
کمک به سهام‌داران برای تصمیم‌گیری در رابطه با شیوه عمل در آینده.
انواع صورت‌های مالی
لازم است بدانید که صورت‌های مالی دارای انواع مختلفی هستند اما در این بین تعدادی از آن‌ها دارای اهمیت بیش‌تری هستند. همان‌طور که پیش‌تر نیز اشاره کردیم هدف از تهیه‌ی صورت‌های مالی دستیابی به نمایی از وضعیت مالی شرکت است. از این‌رو لازم به ذکر است که تنها با یک صورت مالی نمی‌توانید به این نمای کلی دست یابید. به این معنا که اگر صاحبان کسبوکارها می‌خواهند دید کاملی از وضعیت کسب‌وکار خود داشته باشند باید اقدام به تهیه‌ی انواع صورت‌های مالی کنند. در این بخش به مهم‌ترین انواع صورت‌های مالی می‌پردازیم.
ترازنامه
یکی از مهم‌ترین انواع صورت‌های مالی، ترازنامه است. این صورت مالی میزان دارایی‌های یک شرکت را در یک زمان خاص نمایش می‌دهد. درواقع نشان می‌دهد که یک واحد اقتصادی در یک زمان خاص دارای چه دارایی‌ها و بدهی‌هایی است. به طور کلی ترازنامه دارای سه بخش مهم و اساسی است. این سه بخش شامل دارایی‌ها، بدهی ها و سرمایه‌ها است. پس ترازنامه به ما می‌گوید که شرکت مدنظر چه میزان دارایی، بدهی و سرمایه دارد. نکته حائز اهمیت در این میان این است که مجموع دارایی‌ها باید با مجموع بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام یکسان باشد.
دارایی‌ها = بدهی‌ها + حقوق صاحبان سرمایه
شیوه گزارش اقلام مالی در این صورت مالی به ترتیب نقدشوندگی ارائه می‌شود که از نقدشوندگی کم‌تر تا نقدشوندگی بیش‌تر است.
صورت سودو زیان
یکی دیگر از انواع صورت‌های مالی، صورت سود و زیان است. این صورت مالی در نمایش عملکرد واحد اقتصادی در یک بازه زمانی مشخص بسیار مهم است. زیرا این صورت مالی عملکرد شرکت را که شامل میزان درآمد، هزینه‌ها، سود و یا زیان واحد اقتصادی است، در بازه زمانی نشان می‌دهد. همین امر به صاحبان کسب‌وکار کمک می‌کند تا سودآوری و یا زیان‌دهی شرکت را بررسی کنند. در نتیجه، سرمایه‌گذاران و سهام داران می‌توانند تصمیم بهتر و سنجیده تری برای آینده شرکت بگیرند. به طور کلی صورت سود و زیان شامل موارد زیر است:
- 1. انواع هزینه‌ها (هزینه‌های عملیاتی و غیرعملیاتی، هزینه‌های مالی، هزینه‌های فروش، اداری و عمومی)؛
- 2. درآمدهای عملیاتی؛
- 3. مالیات بر درآمد؛
- 4. سود و زیان خالص.
جریان وجوه نقد
این صورت، گردش نقدینگی در یک بازه زمانی خاص را اندازه‌گیری می‌کند. به کمک گزارش‌های این صورت مالی صاحبان کسبوکارها اطلاعات دقیقی درباره‌ی جریان‌های نقد ورودی و خروجی به دست می‌آورند. درواقع این نوع صورت مالی، ورودی‌ها و خروجی‌های وجوه نقد یک واحد اقتصادی را در بازه زمانی خاصی نشان می‌دهد. لازم به ذکر است که این ورودی‌ها و خروجی‌ها شامل سرمایه‌گذاری‌ها، فعالیت‌های عملیاتی و فعالیت‌های تامین مالی هستند.
صورت سود و زیان جامع
جالب است بدانید که امور مالی و حسابداری واحدهای اقتصادی به دو صورت نقد و یا تعهدی صورت می‌گیرد. در حسابداری نقدی، بلافاصله بعد از ورود و یا خروج وجه نقد، در گزارش حسابداری ثبت می‌گردد. در حالی که حسابداری تعهدی بر مبنای ورود و یا خروج وجه نقد صورت نمی‌گیرد بلکه مبنای ثبت آن‌ها بر اساس تعهدات است. از این‌رو صورت سود و زیان بر اساس زمان ورود و یا خروج وجه نقد صورت می‌گیرد. یعنی درآمدها و هزینه‌هایی که تحقق یافته‌اند. ولی در صورت سود و زیان جامع حتی درآمدها و هزینه‌های تحقق نیافته نیز ذکر می‌شوند.
مزایای تهیه‌ی صورت های مالی
مهم‌ترین مزایایی که تهیه‌ی انوع صورت‌های مالی دارد شامل موارد زیر است:
- ریشه‌یابی جریان‌های مالی شرکت و شناسایی مشکلات و موانع موجود در راه سودآوری.
- بررسی میزان توان مالی شرکت مدنظر برای بازپرداخت بدهی های خود؛
- ارزیابی توانایی یک واحد اقتصادی در ایجاد درآمد؛
- شفاف‌سازی وضعیت مالی شرکت.
همان‌طور که متوجه شدید، برای شفاف‌سازی وضعیت مالی شرکت و ایجاد چشم‌‌انداز واقع‌بینانه برای آینده شرکت، نیاز به معیارها و سنجه‌های خاصی است. درواقع تصمیم‌گیری اصولی و دقیق برای آینده‌ی یک واحد اقتصادی بدون ارزیابی گذشته‌ی آن امکان‌پذیر نیست. به همین دلیل صاحبان کسبوکارها همواره به دنبال ابزارهای خاصی هستند تا بتوانند به کمک آن‌ها وضعیت شرکت را ارزیابی کنند. این امر اصولا توسط انواع صورت‌های مالی امکان‌پذیر می‌شود. در بین صورت‌های مالی مختلف 4 نوع صورت مالی اهمیت بالایی دارند. این صورت های مالی شامل ترازنامه، صورت سود و زیان، صورت سود و زیان جامع و صورت جریان وجوه نقد است. بدون شک ارزیابی دقیق این صورت‌های مالی، تصمیم‌گیری صاحبان کسبوکارها و سهام‌داران را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد.