همانطور که میدانید صورتهای مالی راهی برای آگاهی از وضعیت مالی شرکت و تحلیل شرایط است. درواقع به کمک این صورتها مدیران، سهامداران و سرمایهگذارن از وضعیت شرکت و سرمایهی خود آگاه میشوند و میتوانند برای آیندهی شرکت تصمیم بهتری بگیرند. در این میان، ترازنامه و صورت سود و زیان دو نمونه از مهمترین صورتهای مالی هستند. البته با وجود تمام شباهتهایی که این دو صورت مالی دارند، تفاوتهایی نیز بین آنها وجود دارد. در این مقاله میخواهیم به تفاوت سود و زیان با ترازنامه اشاره میکنیم.
ترازنامه چیست؟
این گزارش مالی مجموع بدهیها و حقوق صاحبان سهام شرکت را در یک مقطع زمانی خاص نشان میدهد. درواقع این صورت مالی نشاندهندهی مالکیت، میزان بدهیها و سرمایهگذاری سهامداران یک شرکت است. به عبارت دیگر ترازنامه ساختار مالی یک شرکت را نشان میدهد. این ساختار مالی شامل سه بخش مهم داراییها، بدهیها و سرمایه است. بر اساس این گزارش، مدیران میتوانند تحلیل کنند که از منابع مالی خود چگونه استفاده کنند تا نتیجهی بهتری به دست آورند. اقلام مالی در ترازنامه به ترتیب نقدشوندگی ارائه میشود. از نقدشوندگی بالا تا نقدشوندگی پایین.
صورت سود و زیان چیست؟
گزارش مالی دیگری که عملکرد یک واحد اقتصادی را در بازهی مشخصی نشان میدهد، صورت سود و زیان است. این صورت مالی میزان درآمد، هزینهها، سود و میزان زیانی که یک واحد اقتصادی در بازهی زمانی مشخصی متحمل شده را نشان میدهد. درواقع به کمک این صورت مالی مدیران و صاحبان کسبوکار از سودآوری و یا زیاندهی شرکت آگاه میشوند. بدون شک با این آگاهی از وضعیت موجود تصمیمگیری دربارهی آیندهی کسبوکار راحت میشود. در این صورت مالی ابتدا هزینهها و درآمدها کسر میشود و سپس سود و یا زیان مشخص میشود. این گزارش مالی شامل بخشهای زیر میشود:
- انواع هزینههای عملیاتی، غیرعملیاتی، هزینههای مالی، فروش، اداری و عمومی؛
- درآمدهای عملیاتی؛
- مالیات بر درآمد؛
- سود و زیان خالص.
تفاوت صورت سود و زیان با ترازنامه
بدون شک هر کدام از این صورتهای مالی با اهداف خاصی تهیه میشوند. مهمترین هدف از تهیهی این گزارشها، کسب اطلاعات مالی است. به همین دلیل صورت سود و زیان و ترازنامه با هم شباهتهای زیادی دارند. با این حال نمیشود که تفاوت سود و زیان با ترازنامه را انکار کرد. زیرا بین این دو صورت مالی تفاوتهای جزییای وجود دارد.
زمان
مهمترین تفاوت سود و زیان با ترازنامه در زمان گزارش است. درواقع در ترازنامه کلیه محاسبات در یک نقطه خاص از زمان گزارش میشود. با این حال در صورت سود و زیان بازهی زمانی عملیات مالی مهم است. از اینرو تمامی درآمدها، هزینهها و مخارج طی یک بازهی زمانی مشخص محاسبه و گزارش میشود.
هدف از تهیهی گزارش
عامل دیگری که باعث تفاوت سود و زیان با ترازنامه میشود، هدف از تهیهی آنها است. هر چند که هدف کلی از این گزارشات افزایش آگاهی از وضعیت مالی کسبوکار است ولی هدف جزئی دیگری نیز مطرح است. هدف از تهیهی صورت سود و زیان اطلاع از وضعیت سوددهی و یا زیاندهی کسبوکار است. برای صاحبان کسبوکار مهم است که بدانند که کسبوکار آنها در چه وضعیتی به سر میرود.
درحالیکه هدف از ترازنامه کسب اطلاع از ترازمندی و برابری بدهیها با داراییها و حقوق صاحبان سهام است. به عبارت دیگر صورت سود و زیان، درآمد خالص کسبوکار را نشان میدهد ولی ترازنامه ارزش مالی واقعی کسبوکار را مشخص میکند.
شیوه محاسبه
در ادامه بحث تفاوت سود و زیان با ترازنامه باید به شیوهی محاسبهی آنها نیز اشاره کرد. گزارش سود و زیان شامل محاسبات سادهای است و با کسر هزینهها از درآمد، میزان سود و یا زیان به دست میآید. این درحالی است که شیوهی محاسبهی ترازنامه کمی پیچیدهتر است.
به طور کلی هدف از تهیهی انواع گزارشهای مالی، اطلاعمندی از وضعیت کسبوکار و تصمیمگیری بهتر برای آیندهی آن است. به همین دلیل این گزارشها شباهتهای زیادی به هم دارند. با این وجود تفاوتهای خاصی نیز بین آنها وجود دارد که در این مطلب به آنها اشاره کردیم. در نهایت لازم به ذکر است که با توجه به نوع کسبوکار امکان دارد که شیوهی محاسبه و تهیهی این گزارشها متفاوت باشد.