همان‌طور که می‌دانید مالیات یکی از راه‌های تامین بودجه و درآمد دولت است. به همین دلیل پرداخت آن از سوی مشاغل و افراد ضروری است و در صورت عدم پرداخت، مشمول جریمه می‌شوند. این در‌حالی است که دولت برای حمایت از بعضی مشاغل و تشویق به سرمایه‌گذاری در مکان‌ها‌ی توسعه‌نیافته، برخی کسبوکارها را از پرداخت مالیات معاف می‌کند. در این مقاله قصد داریم به معافیت مالیاتی و مشاغلی که از پرداخت مالیات معاف هستند بپردازیم.
منظور از مالیات و معافیت مالیاتی چیست؟
مالیات یکی از مفاهیم اساسی در اقتصاد هر کشوری است و یک راه مالی مهم برای چرخه‌ی اقتصاد کشور به شمار می‌رود. به طور کلی مالیات به جمع‌آوری درآمدهای دولت از شهروندان و شرکت‌ها گفته می‌شود. این درآمد‌ها برای تامین هزینه‌های عمومی مانند زیرساخت‌ها، آموزش، بهداشت و امنیت صرف می‌شود. هدف اصلی از دریافت مالیات، توزیع عادلانه درآمد و ثروت و همچنین تنظیم اقتصاد و کنترل تورم است. مالیات به صورت مستقیم و غیرمستقیم تعیین می‌شود. منظور از مالیات مستقیم، مالیاتی است که به طور مستقیم بر درآمد افراد تعلق میگیرد. ولی مالیات غیرمستقیم شامل مالیاتی می‌شود که به کالا و خدمات تعلق میگیرد.
پیشنهاد میکنیم مقاله حسابداری مالیاتی را هم مطالعه کنید.
این در حالی‌است که قانون پرداخت مالیات برای تمامی افراد و کسبوکارها یکسان نیست. درواقع دولت‌ها به واسطه‌ی طرح‌های تشویقی، برخی مشاغل و افراد را از پرداخت مالیات معاف می‌کنند. به عبارت دیگر منظور از معافیت مالیاتی، خروج قانونی و موقت از پرداخت مالیات است. درواقع عدم پرداخت مالیات یا کاهش مالیاتی که برای افراد یا شرکت‌ها تعیین می‌شود، معافیت از مالیات می‌گویند. معافیت‌های مالیاتی در کشورهای مختلف و برهه‌های زمانی گوناگون، متفاوت است. درواقع با توجه به قوانین مالیاتی و شرایط، سیاست‌های معافیت از مالیات تعیین می‌شود. برای مثال، برخی از شرکت‌ها می‌توانند از معافیت مالیاتی برای سرمایه‌گذاری در مناطق مختلف یا ایجاد اشتغال استفاده کنند.
همچنین شرکت‌های دانش‌بنیان از حمایت دولت برخوردارند و از این‌رو از پرداخت مالیات معاف هستند. برخی از افراد ممکن است از این نوع معافیت برای هزینه‌های پزشکی یا تحصیلی خود استفاده کنند. این معافیت‌ها می‌توانند به افراد و شرکت‌ها کمک کنند تا هزینه‌های خود را کاهش دهند و به اقتصاد کلان کمک کنند. در نهایت، معافیت از مالیات یک ابزار مهم برای تشویق سرمایه‌گذاری و ایجاد اشتغال است که بیشتر افراد و شرکت‌ها به دنبال آن هستند.
هدف از معافی پرداخت مالیات چیست؟
همان‌طور که پیش‌تر اشاره کردیم معافیت از پرداخت مالیات، نوعی حمایت از برخی کسبوکارها و افراد و مناطق است. درواقع این نوع معافیت‌ها در پی سیاست‌گذاری‌های خاص دولت و برای دستیابی به شرایط و اهداف خاص است. اهدافی که دولت‌ها برای اجرای معافیت‌های مالیاتی در نظر می‌گیرند شامل موارد زیر است:
- افزایش انگیزه افراد و شرکت‌ها برای بهبود عملکرد؛
- هدایت نقدینگی به سوی فعالیت‌های کم‌بازده؛
- حمایت از کسب‌وکارهای کوچک؛
- ایجاد تعادل و رشد اقتصادی؛
- اشتغال‌زایی و رشد اقتصادی؛
- افرایش قدرت اقتصادی؛
- برقراری عدالت.
چرا مشمول پرداخت مالیات نمشوند؟
چرا تمامی مشاغل از مالیات معاف نمی‌شوند؟
با توجه به آن‌چه‌که پیش‌تر اشاره کردیم از راه‌های دولت برای افزایش نقدینگی و تامین بودجه، دریافت مالیات است. به همین دلیل دولت نمی‌تواند تمامی مشاغل را از مالیات معاف کند زیرا در این حالت با کسر بودجه و درآمد مواجه می‌شود. بدون‌شک با کاهش بودجه دولت نمی‌تواند به اهداف خود در بخش‌های مختلف دست یاید. به همین دلیل تنها برخی از مشاغل خاص تحت حمایت دولت قرار می‌گیرند و از پرداخت مالیات معاف می‌شوند.
چه کسب‌وکارهایی مشمول قانون معافیت از مالیات قرار می‌گیرند؟
در این بخش به آن کسب‌وکارهایی اشاره میکنیم که طبق قانون از پرداخت مالیات معاف هستند.
- فعالیت‌های اقتصادی در مناطق آزاد تجاری و صنعتی؛
- کسب‌وکارهای مرتبط با اختراعات و اکتشافات؛
- فعالیت‌های تولیدی، معدنی و گردشگری؛
- معافیت مربوط به سود مالی پروژه‌ها؛
- جوایز حوزه‌های علمی و پژوهشی؛
- حوزه‌های فرهنگی و هنری؛
- معافیت بخش‌های تعاون؛
- شرکت‌های دانش بنیان؛
- فعالیت‌های کشاورزی؛
- جهیزیه و مهریه؛
- سپرده‌های بانکی؛
- هزینه‌های درمان؛
- بخش صادرات؛
- حوزه آموزش؛
- صنایع دستی؛
- ترانزیت کالا؛
- بیمه عمر.
در نهایت، معافیت مالیاتی یکی از راه های مهم برای تشویق افراد و شرکت‌ها به انجام فعالیت‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری در کشور است. این معافیت‌ها از طریق تعیین قوانین و مقررات مالیاتی مناسب و منطبق با شرایط اقتصادی و اجتماعی کشور، اعمال و باعث توسعه اقتصاد کشور می‌شوند.