یکی از منابع درآمدی دولتها، دریافت مالیاتاست. اخذ مالیات از همان گذشتهها یکی از رایجترین کارهایی است که در جوامع مختلف صورت میگیرد. این درآمد برای دولتها آنقدر اهمیت دارد که برای آن قوانین خاصی وضع کردهاند. مالیات با توجه به نوع و ابعاد کسبوکار تعیین میشود. شرکتها و واحدهای اقتصادی بسیاری با به کارگیری روشهایی سعی میکنند از زیر پرداخت مالیات دربروند. اصولا به این کار فرار مالیاتی میگویند. بدون شک در صورتیکه اداره مالیات متوجه این نوع فرار شود، جریمهی سنگینی برای سازمان متخطی تعیین میکند. میزان جریمه نیز بستگی به نوع و ابعاد جرم دارد. در این مطلب قصد داریم به فرار مالیاتی، شیوههای انجام آن و مجازاتهای تعیینشده بپردازیم.
فرار مالیاتی چیست؟
همانطور که میدانید دولتها به دو شیوه از شهروندان خود مالیات دریافت میکنند. مالیات مستقیم که از محل درآمد، دارایی، ارثیه افراد دریافت میشود. همچنین مالیات غیرمستقیم یا مالیات بر ارزش افزوده که روی اجناس اعمال میشود و از مصرفکننده نهایی دریافت میشود. هدف از دریافت مالیات ایجاد توازن بین طبقات مختلف اقتصادی و کاهش فاصله طبقاتی و مهار تورم و کنترل آن است.
طبیعی است که هرچه درآمد یک واحد اقتصادی بیشتر باشد، مالیات بیشتری نیز دریافت میشود و برعکس. به همین دلیل بسیاری از شرکتها و واحدهای اقتصادی سعی میکنند درآمد خود را از مقدار واقعی کمتر نشان دهند. درواقع زمانیکه شرکتها و کارگاههای تولیدی با بهکارگیری روشهایی، درآمدشان را کمتر از درآمد واقعی خود اعلام میکنند، فرار مالیاتی رخ میدهد. پس در تمام روشهایی که به فرار از پرداخت مالیات منتهی میشود، فرد سعی میکند مالیات خود را کامل پرداخت نکند.
* فرار مالیاتی * و انواع آن
انواع فرار مالیاتی
با توجه به آنچه که شرح آن رفت، عدم پرداخت مالیات به شیوههای مختلفی صورت میگیرد. ویژگی مشترک تمامی روشها نیز پنهانکاری است. درواقع شرکتها به شیوههای مختلف درآمد اصلی خود را پنهان میکنند و از آنچه که هست کمتر نشان میدهند. از اینرو در این بخش به روشهای مختلف فرار مالیاتی که مشمول جریمه میشوند میپردازیم.
رد دفاتر قانونی؛
عدم ارائهی لیست حقوقبگیران؛
استفاده از کارت بازرگانی دیگران؛
اقدام به پرداخت مالیات پس از سررسید مقرر؛
پنهانکاری فعالیت اقتصادی و میزان درآمد از دولت؛
انواع پولشوییها با حسابسازیهای غیرقانونی؛
عقد قراردادهای صوری و صدور فاکتورهای غیرواقعی؛
پرداخت نکردن مالیات تکلیفی موضوع ماده 104 در موعد مقرر؛
انجام فعالیتهای اقتصادی به گونهای که شامل معافیت مالیاتی هستند؛
ایجاد مانع برای ماموران و بازرسان مالیاتی برای دسترسی به اطلاعات مالیاتی و اقتصادی؛
ارائه ندادن اظهارنامههای مالیاتی و ترازنامهها و حسابهای سود و زیان به دولت در سه سال متوالی؛
تنظیم نادرست ترازنامهها، حسابهای سود و زیان و سایر مدارک و استناد به آنها در تعیین میزان مالیات؛
فیکس معاملات و قراردادهای مالی خود به نام دیگران و یا تنظیم معاملات و قراردادهای دیگرانی که مشمول پرداخت مالیات هستند به نام خود؛
چند نوعمجازاتمجازاتبرای فرار مالیاتی داریم؟
مجازات فرار مالیاتی
دولتها برای اینکه افراد از زیر پرداخت مالیات فرار نکنند، قوانین محکمی وضع کرده و در صورت لغو قوانین، فرد خاطی مشمول مجازات میشود. مجازات فرار مالیاتی با توجه به میزان درآمد و تلاش فرد برای فرار متفاوت است. همانطور که بسیاری از واحدهای اقتصادی به سادگی از پرداخت مالیات فرار میکنند، تشخیص و اثبات آن نیز سادهتر از جرائم دیگر مالی است. در ادامه به مجازات عدم پرداخت مالیات اشاره میکنیم:
مجازات افراد حقیقی
مجازات افراد حقوقی
مجازات حسابدار
افراد حقیقی
1. جریمهی نقدی؛
2. حبس از 6 ماه تا 2 سال؛
3. ضرب شلاق از 31 تا 92 عدد؛
4. رسانهای کردن محکومیت مجرم؛
5. محرومیت از حقوق اجتماعی به مدت 5 سال.
مجازات افراد حقوقی
1. ممنوعیت از صدور اسناد تجاری به مدت 2 سال.
2. محرومیت از 1 تا چند موقعیت شغلی به مدت 2 سال؛
حسابداران
1. مجازات نقدی؛
2. 31 ضربه شلاق؛
3. حبس به مدت 6 ماه؛
4. انتشار حکم دادگاه در رسانهها؛
5. محرومیت از حقوق اجتماعی به مدا 6 ماه.
علاوه بر آنچه که اشاره شد، مجازات دیگری نیز وجود دارد که شامل موارد زیر است:
• محاسبه مالیات به شیوه علیالراس؛
• محرومیت از معافیت و بخشودگی؛
• ابطال اسناد انتقال صوری؛
• ممنوعیت خروج از کشور؛
• مجازات اداری.
همانطور که مطالعه کردید به هر نوع اقدامی که نشاندهندهی پنهانکاری در درآمد واقعی و اعلام آن کمتر از آنچه که هست، فرار مالیاتی میگویند. این در حالیاست که عدم پرداخت مالیات، نوعی تخطی از قانون به شمار میرود و مجازات سنگینی دارد. البته که نوع مجازات با توجه به میزان پنهانکاری و نوع جرمی که صورت گرفته متغیر است. با تمام اینها تشخیص فرار از پرداخت مالیات کار چندان دشواری نیست و به سادگی قابل اثبات است.